แบ่งปันความรู้โรคลมชัก
สนทนาได้ความรู้ => แชร์ประสบการณ์โรคลมชัก => ข้อความที่เริ่มโดย: jelly ที่ วันเสาร์ที่ 16 ตุลาคม 2010 เวลา 09:20 น.
-
เอาคร่าวๆนะครับ
การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง เป็นการตรวจการทำงานของ
สมอง โดยดูจากการเปลี่ยนแปลงทางไฟฟ้า ความเข้าใจในแหล่งที่มาของคลื่นไฟฟ้าสมอง จะช่วยอธิบายว่าคลื่นไฟฟ้าสมองส่วนต่างๆ ตามปกติและภาวะที่เป็นโรคเกิดขึ้นได้อย่างไรโดยปกติสมองคนมีเซลล์ประสาทชนิดหนึ่งที่เรียกว่า นิวรอน
(neuron) จำนวนมากมายเป็นพันล้านเซลล์ เซลล์เหล่านี้สามารถ
ติดต่อถึงกันได้โดยการขนส่งอนุภาคไฟฟ้าผ่านเยื่อเซลล์ เมื่อ
เซลล์ประสาทส่วนหนึ่งได้รับการกระตุ้นโดยสารสื่อประสาท
มันจะปลดปล่อยอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าให้เดินไปตามใยประสาท
(nerve fiber) ที่เชื่อมระหว่างเซลล์ประสาท กระแสไฟฟ้าปริมาณ
น้อยๆ ที่เกิดขึ้นจะไปกระตุ้นเซลล์ประสาทถัดไปให้ปล่อยประจุ
ไฟฟ้าต่อไปเป็นทอดๆ สัญญาณไฟฟ้านี้เป็นที่รู้จักกันในนามว่า
คลื่นสมอง (brain wave)
ชนิดของคลื่นไฟฟ้าสมอง
คลื่นไฟฟ้าสมองอาจจะมีความแตกต่างได้ในแต่ละบุคคล
อายุ หรือในขณะหลับหรือตื่น สามารถแยกประเภทของคลื่นไฟฟ้า
สมองตามความถี่ของคลื่นเป็นรอบต่อวินาทีได้ 4 ประเภท4-6
ดังรูปที่ 1
1.คลื่นอัลฟา (alpha) เป็นคลื่นชนิดความถี่ 8 ถึง 13 รอบ
ต่อวินาที ตำแหน่งที่พบคลื่นอัลฟาได้เด่นชัด คือสมองส่วนท้ายจะ
ตรวจได้ในผู้ที่ปล่อยตัวตามสบาย หลับตาไม่ได้คิดอะไร คลื่น
อัลฟาจะหายไปเมื่อผู้ป่วยลืมตาหรือใช้สมาธิ
2. คลื่นเบต้า (beta) เป็นคลื่นชนิดความถี่ 14 ถึง 30 รอบ
ต่อวินาที พบได้ทั่วๆ ไปบริเวณสมองส่วนหน้า คลื่นเบต้าจะเพิ่มให้เห็นเด่นชัดขึ้นในคนสูงอายุ และสาเหตุที่พบคลื่นเบต้าบ่อยก็คือ
ผลจาก ยากลุ่ม benzodiazepines หรือยากันชัก (anticonvulsant)
3. คลื่นเธต้า (theta) เป็นคลื่นชนิดความถี่ 4 ถึง 7 รอบ
ต่อวินาที พบได้ปกติในเด็กและในทุกอายุขณะนอนหลับใหม่ๆ
พบได้ชัดที่สมองส่วนบริเวณขมับ (temporal lobe) มีความสัมพันธ์
กับสภาพอารมณ์ซึ่งจะพบในผู้ป่วยโรคจิต
4. คลื่นเดลต้า (delta) คลื่นชนิดความถี่น้อยกว่า 4 รอบ
ต่อวินาที ไม่พบในคนปกติที่ตื่นอยู่ แต่พบได้ในคนนอนหลับปกติ
หรืออาจตรวจพบเป็นคลื่นไฟฟ้าผิดปกติพบได้ในบริเวณที่มี
พยาธิสภาพ
-
คลื่นไฟฟ้าสมองปกติและตัวอย่างคลื่นไฟฟ้าสมองที่
ผิดปกติ
คลื่นไฟฟ้าสมองปกติ
1. ความถี่ ความสูง และรูปร่างของคลื่นสมอง บนสมอง
สองข้างในตำแหน่งเดียวกัน ควรจะมีรูปแบบเท่าๆ กันหรือ
ใกล้เคียงกันไม่ว่าในขณะหลับหรือตื่น
2. ในผู้ป่วยที่รู้สึกตัวดีและอยู่ในขณะตื่น คลื่นสมองควร
เป็นคลื่นอัลฟาและบีตา ต้องตรวจไม่พบคลื่นสมองที่มี
ความถี่ช้า (slow wave) คือ คลื่นที่มีความถี่ช้ากว่า 8 รอบ/วินาที
ตัวอย่างคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติ
1. มีความแตกต่างของความถี่และ/หรือ ความสูง และ/
หรือรูปร่างของคลื่นสมองบนสมองสองข้างในตำแหน่งเดียวกัน
2. ตรวจพบคลื่นที่อาจบ่งบอกถึงพยาธิสภาพในสมอง
2.1 คลื่นสมองที่บ่งชี้ว่าเป็นโรคลมชัก คือ คลื่นที่มี
ลักษณะเร็วและแหลมสูงเรียกว่า spike หรือ sharp wave ในโรคลม
ชักชนิดมีจุดกำเนิดคลื่นชักของเนื้อสมองเฉพาะที่ (focal seizure)
จะตรวจพบคลื่นเฉพาะบางบริเวณเท่านั้น ในขณะที่โรคลมชักชนิดมีจุดกำเนิดคลื่นชักของเนื้อสมองทั่วไป (generalizedseizure) จะตรวจพบคลื่นดังกล่าวในทุกบริเวณของสมอง ถ้าตรวจพบคลื่นดังกล่าวในบางบริเวณ ขณะที่ผู้ป่วยไม่ได้เกิดอาการชัก อาจช่วยบ่งชี้ว่าสมองบริเวณหนี่งบริเวณใดหรือทั้งหมดเป็นจุดกำเนิดการชัก
2.2 โรคเนื้องอกในสมอง ฝีในสมอง ก้อนเลือดใต้เยื่อหุ้มสมองดูรา (subdural hematoma) คลื่นไฟฟ้าผิดปกติที่พบได้เสมอ คือ คลื่นเดลต้าชนิดเฉพาะที่ แต่ไม่มีลักษณะพิเศษจำเพาะ
2.3 ผู้ป่วยมีความรู้สึกเปลี่ยนแปลง หรือซึม หรือโคม่าไม่ว่าจากสาเหตุใดๆ หากพยาธิสภาพขนาดใหญ่จะตรวจพบ
คลื่นสมองช้าทั่วๆ ไป ถ้าพยาธิสภาพมีขนาดเล็ก แต่ทำให้ผู้ป่วยไม่ค่อยรู้สึกตัว ก็จะทำให้เกิดคลื่นไฟฟ้าสมองผิดปกติเฉพาะที่ได้
2.4 คลื่นสมองหายไป ซึ่งพบได้ในผู้ป่วยที่มีภาวะสมองตาย (brain death)
-
แสดงลักษณะคลื่นที่มีลักษณะเร็วและแหลมสูง
(spike) ในผู้ป่วยโรคลมชักชนิดทั่วไป
-
คลื่นที่มีลักษณะเร็วและแหลมสูง
ในผู้ป่วยโรคลมชักชนิดเฉพาะที่
-
สรุป
แหล่งกำเนิดของคลื่น
ไฟฟ้าสมองมาจากเซลล์ประสาทที่เรียกว่า นิวรอน (neuron)
ซึ่งถูกกระตุ้นด้วยสารสื่อประสาทต่อมาเป็นทอดๆ เกิดเป็นสัญญานไฟฟ้าที่สามารถวัดออกมาเป็นคลื่นไฟฟ้าสมอง
คลื่นไฟฟ้าสมองมีสี่ชนิด คือ คลื่นอัลฟา คลื่นเบต้า คลื่นเธต้าและคลื่นเดลต้า คลื่นแต่ละชนิดพบได้ในสภาวะที่แตกต่างกัน
การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองมีประโยชน์หลายอย่าง เช่น ช่วยวินิจฉัยผู้ป่วยโรคลมชักและบอกตำแหน่งบริเวณของสมอง
ที่เป็นจุดกำเนิดของการชัก ช่วยวินิจฉัยภาวะสมองตาย การแยกระหว่างการชักจริงกับการแกล้งชัก เป็นต้น
ขอขอบคุณแหล่งข้อมูลครับ
การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมองในผู้ใหญ่: ความรู้พื้นฐานสำหรับพยาบาล
มณฑิรา วิทยากิตติพงษ์
-
ครั้งแรกที่เยลลี่ทำ EEG เจ้าคลื่น spike wave เต็มหัวเลยครับ แต่หลังจากทานยามาต่อเนื่อง แล้วก็ทำ EEG รวม 4 ครั้ง ล่าสุดเดือน กันยายน 2553 ผลออกมาเป็นที่น่าพอใจ คลื่นดีขึ้นมากตามลำดับ ถึงแม้ยังมีคลื่นที่ผิดปกติอยู่บ้าง :-\ ผมลองปรึกษาหมอแล้วได้ความว่า (ถ้าผมจำไม่ผิดนะ ;D ;D) ตอนแรกเรารักษาคลื่นก่อน เพราะคลื่นยุบยับเลย แต่ตอนนี้เราไม่สนคลื่นแล้ว เราดูแต่ว่าน้องไม่มีอาการชัก ซึ่งก็ไม่มีอาการชักตั้งแต่วันแรกๆที่ทานยา
สรุปตอนนี้เราดูกัน 4 อย่างครับ
1.คุมอาการชักคือการทานยาต่อเนื่องห้ามพลาด ซึ่งเยลลี่ไม่มีอาการชักอีกเลย อันนี้หมอพอใจครับ
2.เยลลี่ไม่แพ้ยาก็ไม่มีอะไร ดูระดับยาเรื่อยๆ ดูระดับ depakine SGOT SGPT ล่าสุดตรวจเมื่ออาทิตย์ก่อน ค่าตับ OK แต่ depakine ดันทานยาตอน 8 โมงเช้า แล้วไปเจาะตอน 10 โมง ผลคือ ระดับ depakine ทะลุ 139.4 ปรึกษาหมอแล้วก้เพราะเราทานมื้อเช้าไปไม่มีผลอะไร เดวไว้รอเจ็บตัวอีกทีให้เลื่อนมื้อเช้าก่อนเจาะ
3.ฝึกพัฒนาการในสิ่งที่ขาดไปอย่างต่อเนื่อง ก็ฝึกเรื่อยๆครับ ดูแล้วมีพีฒนาการที่ดีขึ้น สาธุ
4.สำคัญสุดผู้ปกครองดูแลดีแค่ไหน
นี่คือที่หมอสรุปให้ฟังครับ
ผมเพิ่มข้อ 5
5.คุณ popja เจ้าของเวป lomchuckclub และสำคัญที่สุด พี่น้อง
ของเราที่เป็นที่ปรึกษาให้ตลอดเวลาครับ ;D ;D ;D ;D ;D ;D ;D
-
คุณหมู เล่นเขียนแบบนี้เลยหรือ
ยินดีให้คำปรึกษาอยู่แล้ว ไม่เห็นต้องโปรโมทกันขนาดนี้
ขอบคุณค่ะ
-
การอ่านคลื่นชักแบบ Focal Epilepsy ว่าเกิดจากสมองส่วนใด ก็ดูจากตำแหน่งของตัววัดที่วางตำแหน่งที่ศีรษะเวลาทำ EEG ใช่หรือไม่ครับ
แล้วแต่ละเส้นกราฟ ดูยังไงว่าเป็นคลื่นนชนิดไหนครับ
-
@คุณเจน ที่วางแปะๆบนหัวผมว่าก็คงวาง pattern เดียวกัน ส่วนเรื่องอ่านกราฟก็คงเป็นหน้าที่หมอในการอ่านวินิจฉัย กราฟเด็กกับผู้ใหญ่ก็ไม่เหมือนกัน
หมอเคยวงจุดชักให้ผมดูว่ามันแหลมๆ แต่ดูยังไงก็ดูไม่ออก เพราะมันแหลมทุกอัน เห็นหมอเรียกเป็นตัวๆเลยครับ
@พี่น้อง เครดิตให้พี่เต็มๆ รับไว้เถอะ ;D ;D ;D
-
คุณเจนเข้าใจถูกแล้วค่ะ แต่ละจุดที่วางเป็นตำแหน่งที่แสดงออกมาทำให้สามารถอ่านออกว่าคลื่นมาจากตำแหน่งใด ผป.จะมีคลื่นชักแสดงให้เห็นแม้จะไม่มีอาการชัก เมื่อเป็นมาสักระยะ ผป.แต่ละคนก็ทนคลื่นได้ไม่เท่ากัน เราเห้นคลื่นแบบนี้ในคนหนึ่งไม่มีอาการแต่ในอีกคนอาจชักเกร็งทั้งตัวก็ได้ ถึงต้องเก็บกราฟของแต่ละคนไว้ดูความเปลี่ยนแปลง กราฟของเด็กจะดูยุ่งเหยิงกว่ากราฟของผู้ใหญ่ค่ะ ยุ่งนักก็ให้หมออ่านให้ฟังง่ายกว่าเยอะเลย
สำหรับคุณหมูเอากราฟมาให้พี่อ่านให้เป็นกรณีพิเศษเลย ดีมั้ย
-
ใจก็ยังห่วงเรื่องคลื่นที่ยังเหลืออยู่ของเยลลี่ครับ ถามหมอเหมือนกันว่ามีโอกาสที่จะ clean เลยมั้ย
ก็ว่ารอครบ 2ปีมาทำคลื่นอีกที ถ้าคลื่นยังมี ก็ต้องทานยาต่อ
เรื่องการทนคลื่นในแต่ละคนก็จนปัญญา ยังคงสังเกตเยลลี่ตลอดครับ
ถ้ามีโอกาสเจอพี่น้อง คงต้องขออณุญาตรบกวนพี่สอนแน่ๆ. ;D ;D
-
ไม่กล้าสอนหรอกค่ะ รู้แค่งูๆ ปลาๆ เอาเป็นเราปรึกษากันในฐานะญาติผู้ป่วยเหมือนกันผล eeg ครั้งหลังสุดของเยลลี่ก็ดีขึ้นมากแล้ว ครบ 2 ปี คงดีขึ้นอีกมาก อาจไม่มี abnormal form เลยก็ได้ คุณพ่อออกจะดูแลดีขนาดนี้ ไว้คุณหมอวินิจฉัยเป็นหายแล้ว หยุดยาแล้ว มาเลี้ยงฉลองนะคะจะตามไปทานด้วย :P :P :D :D
-
ข้อมูลชนะเลิศเลยคุณหมู :D
เคยอ่านในแฟ้มการรักษาของเอินเอิน ครั้งแรก รู้สึกหมอสรวิศจะอ่านให้ บอก normal แต่ครั้งหลังที่ 24 hrs อ.สุรชัย บรรยายซะยาวเลย ภาษาอังกฤษ อ่านคราวๆ ว่า abnormal (ไม่แน่ใจใช่คำนี้หรือเปล่า) แต่ควบคุมได้ด้วย phenoberb มีใบพริ้นท์ออกมาด้วย ไม่รู้ว่าขอcopy มาจะได้ป่าวหนอ จะเอามาให้พี่น้องอธิบายให้ฟัง เพราะหมออธิบายสั้นเกิ้น
-
เป็น report ที่หมอเขียนมา เยลลี่ก็มีทุกครั้งที่ทำ อ่านไม่รู้เรื่อง งูๆปลาเหมือนกันครับ เลยให้พี่น้องช่วยขยายความให้ถึงเข้าใจ พอมาอ่านเรื่องคลื่นก็ค่อยปะติดปะต่อ ;D ;D
-
คุณเกด ลองขอมาดูค่ะ เผื่อจะบอกเพิ่มเติมให้ได้
-
เมื่อวานขอหมอดูกราฟแล้ว คลื่นไม่เด้งชัดเหมือนตัวอย่างที่คุณหมูเอามาให้ดู ดูยากมาก
หมอชี้ให้ดูบริเวณที่ผิดปกติ ก็ยังงงอยู่ดี ??? ???
-
ของเยลลี่ หมอจะวงไว้ให้ครับว่านี่คือตัวชัก
คุณเจนลองอ่านใน report ดูว่าคลื่นแบบไหน เกิดที่ตรงส่วนไหน
ของเยลลี่ตอนแรกเลยเป็น spike wave ตรงแถวๆ left tem.... lobeอะไรหว่าจำไม่ได้ ;D ;D
-
คุณเจน คลื่นของเด็กก็ดูยากอย่างนี้ ไม่ต้องสนใจมากก็ได้ แค่ดูรูปแบบที่หมอบอกว่าผิดปกติ แล้วดูครั้งถัดไปว่ามีแบบนี้มากน้อยแค่ไหน ใช้เทียบกันค่ะ ไม่ต้องดูคลื่นออกก็ได้
ของเยลลี่ หมอจะวงไว้ให้ครับว่านี่คือตัวชัก
คุณเจนลองอ่านใน report ดูว่าคลื่นแบบไหน เกิดที่ตรงส่วนไหน
ของเยลลี่ตอนแรกเลยเป็น spike wave ตรงแถวๆ left tem.... lobeอะไรหว่าจำไม่ได้ ;D ;D
จำไม่ได้ก็ไม่เป็นไร ตอนนี้ไม่มีแล้วนี่ ;) ;)
-
ครั้งล่าสุดที่เยลลี่ไปทำ eeg ผมก็ไม่ได้ดูคลื่นครับ แค่คุณหมอเห็นแล้วบอกว่าดีขึ้น ผมก็สบายใจแล้ว ;D ;D
-
รบกวนถามนิดนึงครับ
การ EEG 24Hr. เขาทำอย่างไรกัน ต้องเตรียมตัวอะไรบ้าง
พอดีน้องเทรนด์จะทำ
จำเป็นต้องให้พยาบาลอยู่ด้วยไหมครับ
แล้วเครื่องมันจะ record ตลอด 24hr หรือว่าต้องคอยบอกว่าจะ record ตอนไหน
ขอบคุณครับ
-
คุณป๊อป
ตอนเอินๆทำ eeg 24 hrs ทำในห้อง icu ค่ะ เจ้าหน้าที่จะมาติดเครื่องมือ ตอนติดเครื่องมือน้องยังไม่หลับค่ะ ชุลมุนกันน่าดู คุณหมอให้แม่ช่วยสังเกตุ อาการทางร่างกายน้องดูค่ะ ว่ามีการเกร็ง ชักหรือเปล่า และจะให้กดตรงปุ่ม มันจะ record ว่ามีคลื่นชัก และต่อไปเครื่องก็จะบันทึกเอง พอดีว่าอยู่ใน icu เลยมีพยาบาดูแลอยู่ค่ะ แต่จะดูแค่ทางร่างกายค่ะ ไม่ได้ไปกดปุ่มเหมือนตอนแม่อยู่ด้วย ตอนเช้าอ.หมอก็จะมาอ่านค่าให้ค่ะ ว่ามีคลื่นชักตอนเวลาเท่าไหร่ ประมาณกี่ครั้งค่ะ แต่ถ้าตรวจทั่วไป อันนี้ไม่แน่ใจ แต่น่าจะต้องมีคนดูแลน่ะค่ะ เพราะมันนานตั้ง 24 hrs รอพี่น้องตอบอีกคนนะค่ะ
แต่ตอนทำ eeg 20 นาที น้องได้ยานอนหลับค่ะ ทำง่ายขึ้น และให้แม่อยู่ด้วยตลอด แต่แบบนี้น้องแทรนด์น่าจะเคยทำ หรือเปล่าเอ่ย
เป็นกำลังใจให้หนุ่มหล่อนะจ๊ะ :D
-
การเตรียมตัวก่อนทำ eeg ก็ไม่มีอะไรมาก ผป.ควรสระผมทำความสะอาดศรีษะก่อนไปทำก็จะดี ผป.ควรมีญาติเฝ้าอยู่ด้วย หากสายเส้นใดหลุดจะได้แจ้งเจ้าหน้าที่มาติดให้ใหม่ พยายามให้ ผป.อยู่นิ่งๆ ให้มากที่สุด เพื่อความชัดเจนของคลื่นที่ได้ การทำ 24 ชม. ก็เหมือนกับการทำแบบชั่วคราว 30 - 60 นาที เพียงแต่กาวที่ใช้ติดจะแน่นกว่าอยู่ทนกว่า ผป.อาจรู้สึกรำคาญเพราะไปไหนมาไหนไม่สะดวก แต่สามารถปฎิบัติกิจวัตร เช่น ทานอาหาร พูดคุย เล่น ขับถ่ายได้ตามปกติ ช่วงที่ ผป.ขยับตัวกราฟที่ออกมาก็จะเป็นคลื่นการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ ซึ่งอาจจะบังคลื่นชักถ้ามีออกมาทำให้เห็นได้ไม่ชัดเจน ปกติการทำ eeg 24 ชม.จะมีการบันทึกเทปวีดีโอคู่กันไปด้วย เพื่อดูลักษณะอาการชักเทียบกับคลื่นที่ออกมา และมีเจ้าหน้าที่เทคนิคคอยเฝ้าดูอยู่เพื่อคอยกดบันทึกเวลาที่มีคลื่นชักออกมา เข้าใจว่าทาง รพ.รัฐอาจมีเจ้าหน้าที่ไม่เพียงพอ คุณเกดถึงถูกว่ายวานให้ช่วยกดบันทึกให้แทน การกดบันทึกนี้เป็นการช่วยนับจำนวนครั้งของการชักในแต่ละวัน เวลาหมอมาดูคลื่นจะดูเร็วมาก ดังนั้นถ้ามีการบันทึกเวลา นับจำนวนครั้งของการชักไว้จะทำให้สามารถวิเคราะห์อาการ ผป.ได้รวดเร็วขึ้น บางกรณีอาจมีการกระตุ้นให้ ผป.เกิดอาการชัก เพื่อหมอจะได้เห็นลักษณะคลื่น จุดกำเนิดการชัก และ ความต่อเนื่องของคลื่นหลังชัก อีกด้วย
แต่ในกรณีของน้องเทรนด์ คาดว่าหมอน่าจะต้องการดูว่ายังคงมีคลื่นชักออกมามากน้อยเท่าใด ในเวลาใด เพื่อควบคุมคลื่นให้เรียบ (เป็นคลื่นปกติ) ให้มากที่สุดมากกว่า